ایه 51 سوره قلم _ چشم زخم

وَ إِنْ یَکادُ الَّذینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُون‏.

و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزى نمانده بود که تو را چشم بزنند، و مى ‏گفتند: « او واقعاً دیوانه‏ اى است.»

در تفسیر این آیه نظرات گوناگونى داده‏ اند:

1- بسیارى از مفسران گفته ‏اند: منظور این است که دشمنان به هنگامى که آیات با عظمت قرآن را از تو مى‏ شنوند، به قدرى خشمگین و ناراحت مى‏ شوند، و با عداوت به تو نگاه مى‏ کنند که گویى مى‏ خواهند تو را با چشمهاى خود بر زمین افکنند و نابود کنند! و در توضیح این معنى جمعى افزوده‏ اند که آنها مى‏ خواهند از طریق چشم زدن که بسیارى از مردم به آن عقیده دارند و مى‏ گویند در بعضى از چشمها اثر مرموزى نهفته است که با یک نگاه مخصوص ممکن است طرف را بیمار یا هلاک کند، تو را از بین ببرند.

2- بعضى دیگر گفته‏اند که این کنایه از نگاه هاى بسیار غضب‏آلود است مثل اینکه مى‏ گوئیم فلان کس آن چنان بد به من نگاه کرد که گویى مى ‏خواست مرا با نگاهش بخورد یا بکشد!

3- تفسیر دیگرى براى این آیه به نظر مى ‏رسد که شاید از تفسیرهاى بالا نزدیکتر باشد و آن اینکه قرآن مى‏ خواهد تضاد عجیبى را که در میان گفته‏ هاى دشمنان اسلام وجود داشت با این بیان ظاهر سازد و آن اینکه: آنها وقتى آیات قرآن را مى‏ شنوند آن قدر مجذوب مى‏ شوند و در برابر آن اعجاب مى‏ کنند که مى‏ خواهند تو را چشم بزنند ( زیرا چشم زدن معمولا در برابر امورى است که بسیار اعجاب‏ انگیز مى‏ باشد ) اما در عین حال مى‏ گویند: تو دیوانه‏ اى، و این راستى شگفت‏ آور است، دیوانه و پریشان گویى کجا و این آیات اعجاب‏ انگیز جذاب و پرنفوذ کجا؟

این سبک مغزان نمى‏ دانند چه مى ‏گویند و چه نسبتهاى ضد و نقیضى به تو مى ‏دهند؟

********************
تفسیر نمونه، ج‏24، ص:425