ایه 51 سوره قلم _ چشم زخم
وَ إِنْ یَکادُ الَّذینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُون.
و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزى نمانده بود که تو را چشم بزنند، و مى گفتند: « او واقعاً دیوانه اى است.»
در تفسیر این آیه نظرات گوناگونى داده اند:
1- بسیارى از مفسران گفته اند: منظور این است که دشمنان به هنگامى که آیات با عظمت قرآن را از تو مى شنوند، به قدرى خشمگین و ناراحت مى شوند، و با عداوت به تو نگاه مى کنند که گویى مى خواهند تو را با چشمهاى خود بر زمین افکنند و نابود کنند! و در توضیح این معنى جمعى افزوده اند که آنها مى خواهند از طریق چشم زدن که بسیارى از مردم به آن عقیده دارند و مى گویند در بعضى از چشمها اثر مرموزى نهفته است که با یک نگاه مخصوص ممکن است طرف را بیمار یا هلاک کند، تو را از بین ببرند.
2- بعضى دیگر گفتهاند که این کنایه از نگاه هاى بسیار غضبآلود است مثل اینکه مى گوئیم فلان کس آن چنان بد به من نگاه کرد که گویى مى خواست مرا با نگاهش بخورد یا بکشد!
3- تفسیر دیگرى براى این آیه به نظر مى رسد که شاید از تفسیرهاى بالا نزدیکتر باشد و آن اینکه قرآن مى خواهد تضاد عجیبى را که در میان گفته هاى دشمنان اسلام وجود داشت با این بیان ظاهر سازد و آن اینکه: آنها وقتى آیات قرآن را مى شنوند آن قدر مجذوب مى شوند و در برابر آن اعجاب مى کنند که مى خواهند تو را چشم بزنند ( زیرا چشم زدن معمولا در برابر امورى است که بسیار اعجاب انگیز مى باشد ) اما در عین حال مى گویند: تو دیوانه اى، و این راستى شگفت آور است، دیوانه و پریشان گویى کجا و این آیات اعجاب انگیز جذاب و پرنفوذ کجا؟
این سبک مغزان نمى دانند چه مى گویند و چه نسبتهاى ضد و نقیضى به تو مى دهند؟
********************
تفسیر نمونه، ج24، ص:425
